home historia obiekty forum linki
dołącz do nas
aktualności o nas blog ekonomia speedwaya napisali o nas Galeria

Za ojczyznę speedwaya (angielska nazwa żużla, używana również w Polsce) uznawana jest Australia, jednak popularność tej dyscypliny sportu zawdzięczamy Anglikowi Johnny Hoskinsowi. To właśnie on sprowadził żużel z Antypodów do Wielkiej Brytanii. Początki sięgają końca XIX wieku, kiedy to sprzęt stanowiły specjalnie zmodyfikowane rowery, z silnikiem napędzającym tylne koło.

 

Na początku XX w. również w USA organizowano wyścigi motocyklowe na torze. Były to jednak albo drewniane tory kolarskie, z wysoko podniesionymi i mocno nachylonymi łukami, albo długie tory trawiaste używane do gonitw koni. Za pierwsze oficjalne zawody żużlowe uznaje się imprezę zorganizowaną 15 grudnia 1923 roku na torze w West Maitland w Australii.

W Polsce wyścigi motocyklowe na owalnym torze zainaugurowano na początku XX wieku. Pierwszy oficjalny torowy wyścig motocyklowy w Polsce odbył się w czerwcu 1903r, podczas Wielkiej Wystawy Sportowej. Na torze kolarskim (długości ok. 380 m) na Dynasach (ul. Oboźna) na dystansie 70 okrążeń najlepszy okazał się Julian Osiński z WTC. Pierwsze udokumentowane zawody w „dirt-tracku” (na „brudnym”, czyli czarnym żużlowym torze) w Polsce rozegrano 21 kwietnia 1930r. w Poznaniu na torze Unii (długość 540 m). Dwa lata później w Mysłowicach rozegrano pierwsze oficjalne Mistrzostwa Polski. W klasie ponad 500 cm3 srebrny medal zdobył reprezentant Legii Warszawa – Edward Langer. Rozwój sportów motocyklowych przerwał wybuch II wojny światowej. Po wojnie pierwsze w Polsce zawody rozegrane zostały 29 czerwca 1946 roku w Chorzowie. Najlepszym zawodnikiem okazał się Stanisław Brun reprezentujący barwy Polskiego Klubu Motorowego Warszawa wygrywając rywalizację w czterech z sześciu klas.

W Polsce rozgrywki ligi żużlowej z prawdziwego zdarzenia zainaugurowano w 1948r, a drużynowym mistrzem naszego kraju został zespół PKM Warszawa. W latach 50-tych w lidze żużlowej startowały równocześnie nawet trzy zespoły ze stolicy PKM (który później zmienił nazwę na Ogniwo), Legia Warszawa (później jako CWKS) i OM TUR Okęcie Warszawa (później występujący pod nazwami Związkowiec, Budowlani oraz Skra). Niestety w roku 1960 żużel zniknął ze stolicy na długie lata.

Powrót żużla do Warszawy nastąpił po 33 latach. Na początku lat 90 – tych podjęto decyzję o budowie toru na stadionie Gwardii, przy ulicy Racławickiej. Nieoficjalna inauguracja miała miejsce 1 lipca 1993r. W zawodach o Puchar Głównej Komisji Sportu Żużlowego zmierzyły się zespoły Apator - Elektrim Toruń oraz Sparta - Polsat Wrocław. Po zaciętym i wyrównanym meczu wygrała drużyna toruńska 49:41. Dziesięć dni później nastąpiło uroczyste otwarcie toru w stolicy. Ok. 7 tysięcy spragnionych żużla warszawiaków, dość szczelnie wypełniło obiekt przy Racławickiej. Po emocjonujących pojedynkach eliminacyjnych w finale zwyciężył Czech Antonin Kasper, przed Tomaszem Gollobem, Dariuszem Stenką i Hansem Nielsenem z Danii. W kolejnych latach regularnie rozgrywano w Warszawie turnieje towarzyskie. W roku 1996 w stolicy odbył się finał Indywidualnych Mistrzostw Polski. Najlepszym żużlowcem naszego kraju okazał się wówczas Sławomir Drabik, reprezentujący częstochowski Włókniarz. Wszystko wskazywało na to, że już niedługo doczekamy się drużyny ligowej i regularnych zawodów w stolicy. Niestety pomimo sporego zainteresowania publiczności (regularnie żużel miał największą publiczność ze wszystkich sportów w stolicy, przebijając nawet piłkę nożną), po raz kolejny speedway zniknął ze sportowej mapy Warszawy. Tym razem na szczęście tylko na trzy lata.

Kolejna reaktywacja miała miejsce w przedostatni dzień 1999 r. Władysław Gollob, przy pomocy działaczy z Bydgoszczy zorganizował w stolicy Turniej Sylwestrowy. Mimo przenikliwego mrozu i padającego śniegu, warszawiacy tłumnie stawili się na stadionie. Zachęcony powodzeniem tego przedsięwzięcia „papa Gollob”, spełnił marzenia kibiców. Po 40 latach w Warszawie znów pojawiła się ligowa drużyna. Niestety przygoda z czarnym sportem w stolicy trwała jeszcze krócej niż w latach 50 – tych. Po awansie do I ligi (w sezonie 2002), drużyna nie dokończyła rozgrywek w kolejnym roku. Ostatnie spotkanie na Racławickiej odbyło się 20 lipca 2003r., a przeciwnikiem Gwardii był Start Gniezno.

Od tego momentu stołeczni kibice często spotykają się i wspólnie oglądają transmisje telewizyjne z zawodów żużlowych. Organizują także wyjazdy na mecze i turnieje w Polsce oraz za granicą. Ciągle żyją nadzieją, że na kolejną reaktywację drużyny ligowej nie będą musieli czekać kolejnych czterdziestu lat. 

Opracowanie: Władysław Pietrzak, Przemysław Bocianowski